داروهای مهم آنتی هیستامین در داروخانه و نسخه خوانی

یکی از مهمترین و پر مصرف ترین گروه های دارویی بخصوص در مراکز سرپایی مثل درمانگاه ها، داروهای آنتی هیستامین می باشد. اگر می خواهید نسخه خوانی یاد بگیرید و وارد داروخانه شوید حتما باید به داروهای آنتی هیستامین مسلط باشید. در اینجا به معرفی داروهای دسته بندی آنتی هیستامین خواهیم پرداخت و در ادامه نیز چند نمونه نسخه با هم بررسی خواهیم کرد. دقت داشته باشید که برای کار در داروخانه برای یک نسخه پیچ نیاز نیست که اطلاعات تخصصی داروها رو یاد بگیرید.

آنتی هیستامین ها چیستند؟

آنتی‌ هیستامین‌ ها دسته‌ ای از دارو ها هستند که به‌ طور معمول برای درمان علایم آلرژی مانند آبریزش بینی، عطسه و خارش چشم استفاده می‌شوند. این داروها همچنین می‌ توانند برخی از مشکلات گوارشی را نیز درمان کنند.

برخی آنتی‌ هیستامین‌ ها به‌صورت دارو های بدون نسخه (OTC) در دسترس هستند، اما برخی از آن‌ ها نیاز به نسخه پزشک دارند. علاوه بر این، آنتی‌ هیستامین‌ ها جزء ترکیبات رایج در برخی از داروهای  دیگر نیز هستند، از جمله:

• داروهای سرماخوردگی و آنفولانزا
• ضداحتقان‌ها
• داروهای ضدسرفه
• مُسکن‌ها

آنتی‌ هیستامین‌ ها با مسدود کردن گیرنده‌ های هیستامین عمل می‌کنند. پیشوند “آنتی” به معنای “ضد” است و هیستامین یک ماده شیمیایی است که سیستم ایمنی بدن برای ارسال پیام‌ های بین سلول‌ ها ترشح می‌کند. هیستامین عملکرد های متعددی دارد، اما بیشتر به نقش آن در ایجاد علائم آلرژیک و آنافیلاکسی شناخته می‌ شود. واکنش‌ های آلرژیک می‌ توانند در اثر تماس با مواد مختلف (آلرژن‌ها) ایجاد شوند، از جمله:

• آلرژن‌های محیطی مانند گرده گل، گرد و غبار، کپک و شوره حیوانات
• نیش و گزش حشرات
• برخی از مواد غذایی
• برخی از داروها

آنتی‌ هیستامین‌ ها می‌ توانند به کنترل و مدیریت تمام این انواع آلرژی کمک کنند.

آنتی‌ هیستامین‌ ها چه کاری انجام می‌ دهند؟

آنتی‌ هیستامین‌ ها با مسدود کردن یا کاهش تأثیر ماده شیمیایی هیستامین عمل می‌کنند. هیستامین در فرآیند های مختلف بدن نقش دارد، از جمله:

• گشاد کردن رگ‌ های خونی (vasodilation)
• کمک به عبور مایعات از دیواره‌ های عروق خونی
• نقش در واکنش‌ های التهابی
• تأثیر بر انقباضات عضلانی در روده‌ ها و ریه‌ ها
• تحریک ترشح اسید معده
• تأثیر بر ضربان قلب
• انتقال پیام‌ ها بین سلول‌ های عصبی

هنگامی که بدن با یک آلرژن به عنوان یک تهدید برخورد می‌کند، هیستامین آزاد می‌شود و علائم آلرژی را ایجاد می‌کند، مانند:

• گرفتگی یا آبریزش بینی
• عطسه
• کهیر و دیگر بثورات پوستی
• خارش یا آبریزش چشم

با مسدود کردن اثرات هیستامین، آنتی‌ هیستامین‌ ها به پیشگیری یا کنترل این علائم کمک می‌کنند. از آنجا که هیستامین بر سیستم عصبی و گوارشی نیز تأثیر می‌گذارد، آنتی‌ هیستامین‌ ها می‌توانند برای درمان برخی مشکلات گوارشی، بیماری حرکت (ماشین‌گرفتگی) و تهوع نیز مفید باشند.

با این حال، آنتی‌ هیستامین‌ ها همیشه نمی‌ توانند به‌طور کامل علائم را کنترل کنند، زیرا علاوه بر هیستامین، مواد شیمیایی دیگری نیز ممکن است در ایجاد علائم نقش داشته باشند و آنتی‌ هیستامین‌ ها فقط هیستامین را مسدود می‌ کنند.

آموزش نسخه خوانی در داروخانه

آنتی‌ هیستامین‌ ها در چه اشکالی موجود هستند؟

آنتی‌ هیستامین‌ ها در اشکال مختلفی عرضه می‌شوند، از جمله:

• قرص‌ ها و کپسول‌ ها (برای بلعیدن)
• قرص‌ های جویدنی
• شربت‌ ها
• لوسیون‌ ها، کرم‌ ها و ژل‌ ها (برای استفاده روی پوست)
• قطره‌ های چشمی
• اسپری‌ های بینی
• شیاف‌ ها (دارویی که در مقعد قرار داده می‌ شود)
• تزریقی‌ ها

هر یک از این اشکال برای شرایط خاصی کاربرد دارند و بسته به نیاز بیمار، پزشک یا داروساز می‌تواند گزینه مناسب را توصیه کند.

معرفی داروهای مهم

خب حالا که در مورد داروهای آنتی هیستامین تا حدودی آشنا شدیم که البته برای پرسنل نسخه پیچ داروخانه در همین حد اطلاعات نیز کافیست، میرویم سراغ معرفی داروهایی که مهم و پرکاربرد هستند و  برای کار در داروخانه حتما باید اونها رو بشناسید…

۱- ستیریزین Cetirizine

داروی ستیریزین با نام تجاری بسیار مهم لتیزن ، دارای اشکال مهمی همچون شربت و قرس می باشد. قرص های این دارو دز های ۵ و ۱۰ میلی گرمی دارد. به برش های نسخه پزشکی از این دارو توجه فرمائید :

بررسی یک نسخه پزشک کامل

۱- قطره کولیکز تعداد یکی

۲- پماد کالامین تعداد یکی

۳- قطره پدی لاکت تعداد یکی

۴- محلول (سولوشن) دی بی سالین تعداد یکی

۵- شربت ستیریزین تعداد یکی

۲- فکسوفنادین Fexofenadine

از نام های تجاری مهم این دارو Telfast می باشد. این دارو نیز دو شکل مهم قرص و شربت دارد. قرص های این دارو دز های بسیار مهم ۳۰، ۶۰،۱۲۰ و ۱۸۰ میلی گرم را دارد. به برش های نسخه از این دارو در تصویر زیر توجه نمایید.

۳- لوراتادین Loratadine

داروی لوراتادین نیز دو شکل مهم قرص با دز ۱۰ میلی گرم و شربت دارد.

۴- کتوتیفن Ketotifen

داروی کتوتیفن که برند مهم زادیتن Zaditen نیز شناخته می شود دارای شکل های دارویی مختلفی از جمله قرص، شربت و قطره چشمی می باشد. قرص این دارو دز ۱ میلی گرم دارد.

شربت کتوتیفن یک عدد ۳.۵ سی سی هر ۱۲ ساعت

قطره چشمی کتوتیفن یک عدد روزی ۲ بار

۵- کلرفنیرامین Chlorpheniramine

شکل های رایج و مهم کلفنیرامین ، قرص و شربت و آمپول هست. برند مهم آمپول آن هیستادیک Histadic هست. و بعبارتی میشه گفت که شکل تزریقی این دارو بسیار پرکاربرد تر از سایر اشکال می باشد.

نکته : از نظر نوشتاری نباید این دارو رو با داروی کلرامفنیکل اشتباه بگیرید.

۶- دیمن هیدرینات Dimenhydrinate

این دارو که بعنوان قرص ماشین نیز معروف است قرص ۵۰ میلی گرمی دارد.

۷- هیدروکسی زین Hydroxyzine

هیدروکسی زین نیز از داروهای بسیار مهم در این دسته بندی می باشد . این دارو قرص های ۱۰ و ۲۵ میلیگرم و شکل شربت را داراست. به نسخه های زیر از این دارو دقت بفرمائید :

شربت هیدروکسی زین یک عدد شبی ۲.۵ سی سی

قرص هیدروکسی زین موقع خارش بدن

۸- سیپروهپتادین Cyproheptadine

قرص ۴ میلی گرم و شربت از شکل های این دارو است. سیپروهپتادین بعنوان داروی اشتها آور نیز ممکن است بنا به تشخیص پزشک مصرف شود.

۹- بتاهیستین Betahistine

داروی بتاهیستین که ممکنه در نسخ متخصصین گوش حلق بینی بیشتر ببینید ، قرص های ۸ و ۱۶ میلی گرمی دارد.

۱۰- دیفن هیدرامین Diphenhydramine

دیفن هیدرامین رو بیشتر با شکل شربت اون می شناسیم. در واقع شکل Elexir. اما این دارو شکل قرص و آمپول نیز دارد.

۱۱- دس لوراتادین Desloratadine

دس لوراتادین که با برند بسیار مهم نئوتادین نیز شناخته می شود شکل قرص ۵ میلی گرمی دارد.

۱۲- کلماستین Clemastine

کلماستین دارای دو شکل قرص و امپول می باشد.

سایر داروها

از سایر داروها در دسته داروهای آنتی هیستامین می توان به داروهای زیر اشاره نمود.

• سیناریزین Cinnarizine
• پرومتازین Promethazine

معرفی جزوه آموزشی

در مورد داروهای آنتی هیستامین یاد گرفتیم و مهمترین انها را نیز همراه با نمونه نسخه پزشکی شناختیم. برای اینکه سایر دسته بندی های دارویی رو مانند مثال های بالا یاد بگیرید حتما پیشنهاد میکنم جزوه داروشناسی پلاس رو حتما دریافت کنید. در این جزوه علاوه بر معرفی داروهای مهم در نسخه خوانی به شکل بالا پرداخته ایم، کلی نمونه نسخه پزشکی و نکات داروشناسی رو نیز براتون گفتیم که برای کار در داروخانه و یادگیری نسخه خوانی به شما خیلی کمک خواهد کرد. همینطور اگر می خواهید نسخه خوانی را شروع کنید می توانید از بسته آموزشی نسخه خوانی ما با خیال راحت استفاده کنید و آموزش ببینید.