زباله های الکترونیکی (طلای دیجیتالی) بحرانی جدید و برخی راه حل ها

زباله های الکترونیکی یا بعبارتی طلای دیجیتالی ، بحرانی جدید

مساله بازیافت وسایل دیجیتالی این روزها ابعاد تازهای به خود گرفته است. با توجه به افزایش روزافزون استفاده از تجهیزات دیجیتالی در دنیا، دفع زباله های الکترونیکی در آیندهای نه چندان دور میتواند به معضلی اساسی در بخش زیست محیطی تبدیل شود. عمر مفید استفاده از وسایل دیجیتالی به خصوص رایانه در دنیا به ۳سال و در ایران به ۴سال کاهش یافته است. این بدان معنا است که چهار سال پس از خرید رایانه به دلیل روی کار آمدن فناوری ها و نرم افزارهای جدید، دیگر آن رایانه برای شما کارایی لازم را ندارد. لازم به دکر است که برای ساختن یک مونیتور علاوه بر مواد اولیه به ۲۴۰کیلوگرم سوخت، ۲۲کیلوگرم مواد شیمیایی و ۱۵۰۰لیتر آب نیاز است.

ضایعات الکترونیکی بحرانی جدید:

زباله های الکترونیکی مخاطره انگیز است. چرا که شامل بیش از ۱۰۰۰نوع ماده مختلف است کـه خیلـی از آن هـا سـمی بـوده و ممکـن اسـت آلودگی های جدیدی ایجاد کند.
اقلام الکترونیکی به علت پیشرفت سریع در تکنولوژی و تولید نمونه های جدیـد کـارایی مطلـوب خـود را از دسـت مـی دهـد و بـیش از سـایر محصولات ایجاد پسماند می کند.
از سال ۲۰۰۵به ازای وارد شدن هر رایانه جدید به بازار، یک رایانه از رده خارج میشود.
تنها در کالیفرنیا بیش از ۲میلیارد دلار خرج بازیافت این مواد درعرض ۵سال آینده خواهد شد.
در سال ۱۹۹۸بیش از ۲۰میلیون رایانه در آمریکا از رده خارج شد که معادل ۵تا ۷میلیون تـن وزن داشـت و %۳تـا %۵در سـال بـه ایـن ارقـام اضافه می شود که %۵مواد جامد بازیافتی در سال را تشکیل می دهد.
در انگلیس، وسایل کامپیوتری سالانه ۴درصد زبالههای این کشور را تشکیل میدهد و هر ساله حدود یک میلیـون تـن وسـایل کـامپیوتری دور ریخته میشوند.
در حال حاضر بیش از هفت میلیارد گوشی موبایل در جهان وجود دارد، در حالیکه تعداد کاربران موبایل فقط ۱,۳میلیارد نفر است.
فقط ۱۰تا ۱۵درصد گوشی های موبایل غیر قابل استفاده، بازیافت می شوند.
با توجه به پیشرفت تکنولوژی و استفاده روزافزون از کامپیوتر، نرخ رشد این نوع زبالهها سه برابر انواع دیگر است.
با استفاده مجدد از وسایل کامپیوتری میتوان تا حد زیادی در مصرف مواد طبیعی صرفه جویی کرد.زباله های کامپیوتری جزو زباله های خطرناک به شمار میروند و سالها در طبیعت ماندگار می باشند.
هند امروزه حدود ۱/۳۸میلیون رایانه خارج از رده دارد و تولیدکنندگان آن سالانه ۱۰۵۰تن زباله الکترونیکی به آن اضافه می کنند.
اجزاء رایانه شامل نمایشگر (مانیتور)، چاپگر، صفحه کلید، واحد مرکزی پردازش و به حرکت آورنده فلاپی – دارای فلزات قیمتی مانند طـلا،
نقره و پلاتین است .البته حاوی مواد خطرناک مانند سرب ، کادمیوم و جیوه نیز می باشـد و تجزیـه و بازیافت ایـن مـواد بـرای سـلامتی انـسان زیان آور است.

این مقاله را هم حتما بخوانید : مدیریت پسماند در بالایا(زلزله) + دانلود پاورپوینت

انواع ضایعات الکترونیکی در رایانه:

تجهیزات فناوری اطلاعات
تجهیزات سرگرم کننده
تجهیزات ارتباط از راه دور
وسایل سمعی و بصری مانند دیسک فشرده،
انواع مختلف پرینتر ها و تجهیزات آنها مانند کاتریج، مدارهای الکترونیکی پرینتر ها
باطری ها

فهرست اجزاء الکترونیکی سمی در رایانه

تخته مدار رایانه که دارای فلزات سنگین مثل سرب و کادمیوم است
باطریهای رایانه که داری کادمیوم است
لامپ پرتو کاتودی به همراه اکسید سرب و باریوم
کابل های مسی بـا پوشـش «پـی.وی.سـی.» و قطعـات پلاسـتیکی رایانـه کـه در زمـان سـوخته شـدن (بـه منظـور بازیافت فلـزات ارزشـمند)
دی اکسید های بسیار سمی را از خود آزاد می کنند

این مقاله را هم حتما بخوانید : دانلود پاورپوینت آماده زباله های صنایع الکترونیک

برنامه محیط زیست سازمان ملل سال گذشته پیش از برگزاری «کنفرانس جهانی زباله های خطرناک» در کنیـا اعـلام کـرد کـه سالانه ۲۰تا ۵۰میلیون تن زباله الکترونیکیی در جهان تولید میشود. سهم رایانه هـا، گوشـی های تلفـن هـای همـراه و برخـی دسـتگاه هـا (که چند ماه پس از تولید بلااستفاده میمانند) در بین زباله های شهری کشورهای توسعه یافته به سرعت در حال افزایش است. بـا دانـستن این آمار و ارقام این سوال به ذهن میرسد کـه در کـشورهای پیـشرفته عـلاوه بـر اجبـار قـانون بازیافـت کالاهـای الکترونیکـی از چـه روشهای دیگری استفاده میشود .

در ایران بیش از چهار میلیون رایانه از دور خارج شده وجود دارد و این در حالی اسـت کـه نـه سـازمان بازیافـت و نـه سـازمان حفاظـت محیط زیست هنوز هیچ برنامه ای برای جمع آوری و بازیافت زباله های الکترونیکی ندارند. با توجه به اینکه هر رایانه رومیزی دارای ۳۲ درصد پلاستیک، نزدیک به هفت درصد سرب، ۴۱درصد آلومینیوم و مقداری طلا، نقره و آهن و همچنین مقـادیری فلـزات سـنگین و خطرناک مانند کادمیوم، جیوه و آرسنیک است، می توان محاسبه کرد بازیافت چهار میلیون رایانه، به جداسـازی چـه حجـم عظیمـی از عناصر ارزشمند و عناصر خطرناک خواهد انجامید که می تواند علاوه بر صرفه اقتصادی، جلوی خطرات زیست محیطی را نیز بگیرد.

امروزه بسیاری از تولیدکنندگان بزرگ و مطرح در دنیا بعد از چند سال اقدام به فراخوان مدلهای قبلی محصولات خود نموده تا بتوانند بخشی از قطعات بکار رفته در آن مدلها را پس از تعمیر و بازسازی در مدلهای جدید بهکار گیرند. اما در ایران دو شرکت مطرح در زمینه تولید مانیتور و ال سی دی کامپیوتر حتی حاضر به جمع آوری مانیتورهای از کار افتاده و غیر قابل استفاده خود نیز نیستند.

این مقاله را هم حتما بخوانید : درد سر های عظیم زباله های تر

برخی از راه حل ها :

ممنوع اعلام کردن صادرات زباله های الکترونیکی : همانند آن چه در کشورهای عضو اتحادیه اروپایی اجرا می شود.
خارج کردن سموم از چرحه تولید: جلوگیری از آلودگی تنها به معنای بازیافت ضایعات نمی باشد، بلکه باید از ابتدا موادی تولید شوند که حاوی مقداری کم از ضایعه باشند و در آنها از مواد خطرناک استفاده نشده باشد.
احتیاط وجلوگیری از ورود مواد سمی: یعنی حتی اگر احتمال آن می رود که استفاده از ماده ای باعث ایجـاد خطـر شـود، جـداًَ از استفاده از آن جلوگیری شود.
مسئولیت پذیر کردن تولید کننده:در این مرحله تولید کننده باید مسوولیت هزینه های آنچه تولید کرده است را بر عهده گیرد. بـه این ترتیب آنان مجبور خواهند بود محصولات دارای خطر کمتر را تولید کنند.
مجبور کردن تولید کنندگان به پس گرفتن محصولات مصرف شده: به این ترتیب آنان مجبور هـستند محـصولاتی را کـه تولیـد کرده اند پس از پایان عمر مفیدشان پس بگیرند.
طراحی باید به نحوی باشد که قابلیت استفاده طـولانی مـدت، ارتقـاء و بازسـازی و اسـتفاده مجـدد را داشـته باشـند: بـا ایـن اقـدام محصولات از رده خارج شده دوباره به چرخه مصرف مجدد بر می گردند.
طراحـی بـرای بازیافـت: طراحـی محـصولات بایـد بـه گونـه ای باشـد کـه مطمـئن باشـیم در هنگـام بازیافـت، موادمـضری را ایجاد نمی کنند.
استفاده مجدد و اهدا تجهیزات الکترونیکی به مراکزی که به آنها نیاز دارند.
بازیابی تجهیزات الکترونیکی
خرید وسایلی که ضرری برای محیط زیست ندارند و دارای علامت های مخصوص نشان دهنده این مطلب باشند:

تـدوین قـوانینی درارتبـاط بـا بازیافت زباله های الکترونیکی : قـوانینی کـه توسـط آژانـس حمایـت ازمحیط زیست در آمریکا تدوین شده اند می تواند الگویی مناسب در این امر باشد.

مطلب فوق برگرفته از امور HSEQ شرکت مهندسی و توسعه گاز ایران بود که برای شما نقل شد .

پیروز باشید | مهندسی بهداشت محیط ایران | https://iehe.ir