بیماریهای منتقله توسط آب و انواع راه های انتقال

بیماریهای منتقله توسط آب و راه های انتقال بیماری توسط آب موضوعی است که در این بخش از وب سایت مهندسی بهداشت محیط ایرن به آن پرداخته ایم.در ادامه با انواع راه های انتقال بیماری توسط آب اشاره خواهیم کرد.

بیماریهای منتقله توسط آب

انسان از آب که بخشی از محیط زندگی او است، برای مصارف مختلف آشامیدن، شستشو، تفریحات و مصارف زراعی و صنعتی استفاده می کند. با توجه به مصارف آب می توان گفت که آب از راههای گوناگون آلوده شده و درنتیجه می تواند عامل انتقال و شیوع انواع بیماریهای مختلف باشد.

راههای انتقال بیماری توسط آب عبارتند از :

۱- انتقال بیماری از طریق آشامیدن Water-Borne

در نتیجه آشامیدن آبی که در اثر ورود مواد دفعی به آن،دچار آلودگی های میکروبی گردیده،عوامل بیماریزا بطور مستقیم وارد بدن انسان سالم شده و بیماریهای مختلف باکتریایی و ویروسی را تولید می کنند. از طریق آشامیدن تک یاخته هایی مانند آنتامبا هیستولیتیکا و کرم هایی مانند کرم پیوک نیز وارد بدن انسان شده و ایجاد بیماری می کند.

الف- باکتری ها

باکتری های مهمی که از طریق آشامیدن وارد بدن انسان می شوند در جدول زیر ذکر شده اند.

ب- ویروس ها

ویروس ها ساده ترین شکل موجودات زنده اند. اندازه آنها بین ۲۰ تا ۴۰۰ نانومتر است. این ارگانیسم ها دارای اسید نوکلئیک DNA یا RNA بوده و همگی به صورت پارازیت در داخل سلولهای دیگر زندگی می کنند .ویروس ها در خارج از بدن موجود زنده قادر به رشد و تکثیر نیستند. ولی می توانند برای مدت طولانی بحالت کمون باقی بمانند. مقاومترین ویروس ها تا ۲۰۰ روز هم در آب زنده می مانند.

ویروس های موجود در آب معمولا در دسته آنتروویروس ها یا ویروسهای روده ای قرار دارند. و از طریق مدفوع وارد آب می گردند.غلظت آنها تا ۱۰ میلیون عدد در یک لیتر فاضلاب گزارش شده است.این ویروس ها نسبت به اسید مقاوم هستندف بنابراین در روده کوچک تکثیر می یابند. با میکروسکوپ الکترونی می توان انها را مشاهده کرد. در جدول زیر نام ویروسهای مدفوعی-دهانی آورده شده است.

ج- پارازیت ها

از پارایت هایی که از طریق دهان وارد بدن انسان شده و ایجاد بیماری می کنند، می توان به تک یاخته آنتامبا هیستولیتیکا اشاره کرد. این تک یاخته سبب ایجاد اسهال آمیبی می گردد. ضدعفونی آب توسط کلر تا حد باقیمانده ۱ppm ، آن را از بین می برد.

کرم پیوک پارازیت دیگری است که از طریق آشامیدن آب چاه های سرباز و یا برکه هیی که میزبان واسط کرم، یعنی سیکلوپس در انها فراوان است،وارد بدن انسان شده و ایجاد بیماری تحت عنوان دراکونتیازیس می کند.

توسط نوشیدن آبهای آلوده به کرم های فاسیولا هپاتیکا و دیکروسلیم، نیز انسان دچار بیماری می شود.

بیماری هیداتیدوزیس یا کیست هیداتیک ،بیماری دیگری است که گاهی اوقات خوردن آبهای آلوده به مدفوع حیواناتی نظیر گاو،خوک و سگ و یا غذاهای آلوده به مدفوع این حیوانات به انسان سرایت می کند.

۲- انتقال بیماری در اثر شستشو Water-Washed

بیماری هایی که هامل انها در اثر تماس مستقیم با آب آلوده در حین شستشوی البسه،شنا کردن و غیره وارد بدن انسان شده و مخاطرات بهداشتی ایجاد م یکنندف در این دسته قرار می گیرند. از بین بیماری ها و میتوان از بیماری باکتریایی لپتوسپیروزیس و بیماری های انگلی استرنژیلوئیدیازیس و شیستوزومیازیس نام برد.

۳- بیماری های منتقله توسط میزبان واسط در آب Water-Based

از این دسته می توان از بیماری های شیستوزومیازیس که عامل آن کرم شیستوزوما هماتوبیوم و میزبان واسط آن،حلزون بولینوس است و همچنین از بیماری اکونتیازیس که عامل آن کرم اکونکولوس مدینانسیس یا کرم پیوک و میزبان واسط آن سیکلوپس می باشد ،نام برد.

۴- بیماری های منتقله توسط حشرات ناقل آبزی

از مهمترین بیماری های این دسته ،بیماری مالاریا است. این بیماری توسط پشه آنوفل منتقل می شود.عامل مالاریا تک یاخته ای به نام پلاسمودیوم می باشد. که دارای چهار نوع ویواکس،مالاریه،فالسیپاروم و واوواله می باشد.

بیماری دیگری که توسط حشرات ناقل منتقل می شود ،بیماری انکوسرسیازیس یا کوری رودخانه می باشد ، که ناقل آن مگس سیاه از نوع سیمولیوم است. عامل این بیماری کرم فیلاریا ولولوس است.

ترپانوزومیازیس یا بیماری خواب ، نیز جزو این دسته از بیماری ها هستند.ناقل این انگل،مگس تسه تسه بوده و عامل ان تک یاخته تریپانوزوما گامبینس می باشد.

یکی از مهمترین بیماری های منتقل توسط ناقلین آبزی ،بیماری فلاریازیس است که ناقل آن، یک نوع پشه بوده و عامل ان ، ووشریا بانکروفتی و بورلیامالایی می باشد.

۵- بیماری های منتقله توسط استنشاق هوای آلوده به ذرات آب حاوی ارگانیسم های ایجاد کننده بیماری

انواع دیگری از بیماریهای منتقله توسط آب شناخته شده است که از طریق استنشاق هوای آلوده به آئروسل های حاوی ارگانیسم های مسبب بیماری مختلف که در درجه حرارت بالا و حضور نوترینت کافی،تکثیر می شوند، انتقال می یابند. این بیماری ها عبارتند از :بیماری لژیونر که عامل آن باکتری لژیونلا است که باکتری گرم منفی،بدون اسپور،هوازی است و بیماری های مننگوآنسفالیت آمیبی اولیه که عامل ان آمیب نگلریا فاولری است و مننژیت آمیبی و عفونت های ریوی که عامل آن اکانتامبا می باشد. بیشترین خطر مربوط به ذرات کمتر از ۵ میکرومتر است.

بطور خلاصه به انواع راه های انتقال بیماری های منتقله توسط آب اشاره شد.