تعریف عدد اکتان
عدد اکتان مقیاسی است برای نشان دادن مقاومت بنزین و یا دیگر سوخت ها در مقابل گرما ، فشار و شروع احتراق خود به خود(بدون جرقه)
عدد اکتان بنزین
عدد اکتان بنزین عبارت است ازدرصد ایزو اکتان در نرمال هپتان که دارای خاصیت ضد کوبشی برابر با بنزین مورد آزمایش در شرایط آزمون استاندارد باشد. به زبان ساده ترهرچه عدد اکتان یک سوخت بیشتر باشد آن سوخت در مقابل پدیده احتراق مخرب فشار و گرمامقاوم تر است.
عدد اکتان مشخص کننده چیست؟
عدد اکتان مشخص میکند که سوخت تا چه میزان توانایی متراکم شدن قبل از احتراق خودبه خودی را داراست.
این عدد از کجا بدست می آید؟
زمانی که نفت خام در پالایشگاهها تصفیه میشود،زنجیره های هیدروکربن با طول های متفاوت بدست می آید و این زنجیره های جدا از هم با ترکیب شدن با یکدیگر سوختهای متفاوتی چون ینزین،گازوئیل،نفت سفید و… را حاصل مینماید.
هپتان دارای خاصیت متراکم شدن بسیار ضعیفی است و در مقابل اکتان قابلیت متراکم شدن بسیار بالایی دارد.پس اگر بنزینی دارای مقادیر بسیار بالایی از اکتان یا همان ایزو اکتان باشد،بنزین بسیار خوبی از نظر مقاومت در برابر خود سوزی محسوب میشود.
در جریان جنگ جهانی اول توماس میجلی کشف نمود که با افزودن (تترا اتیل سرب) که یک اورگانو متالیک محسوب میشود به مخلوط بنزین ،نسبت اکتان آن را تا حد بسیاری افزایش خواهد یافت و میتوان بنزینی با فراوری ارزان قیمت (شبکه هیدروکربنهای با فراوری ساده تر) را ،با افزودن این ماده ، به بنزینی با اکتان بالا تبدیل نمود. از طرف دیگر این ماده باعث روانکاری سوپاپها نیز میشد، استفاده از این ماده در بنزین تا سالیان دراز ادامه یافت،تا اینکه متوجه شدند سرب ضررهای زیست محیطی بسیاری پدید می آورد و باید از بنزین حذف گردد،بنابراین حذف سرب به تدریج در کشورهای پیشرفته با جایگزین نمودن ماده ای به نام MTBE که مخفف methyl teriary-butyl ether است ،به جای تترا اتیل سرب آغاز شد.
عدد اکتان را به چند روش می توان بدست آورد؟
- روش تحقیقی
- روش موتوری
تفاوت این دو روش در شرایط و پارامتر های آزمایش بر روی بنزین مورد نظر می باشد ، در جدول زیر برخی پارامتر های در نظر گرفته شده برای هر یک از این دو روش آزمایش را می بینید.
عوامل موثر بر بالا و پایین رفتن اکتان بنزین:
- تاثیر دما
- ارتفاع از سطح دریا
- میزان رطوبت
- تنظیم دلکو
- ارتفاع از سطح دریا: هرچه ارتفاع از سطح دریا بالاتر باشد سوخت دیرتر دچار خودسوزی شده که مثل این است که عدد اکتان بنزین بالاتر است.
- میزان رطوبت و دمای هوا : هرچقدر میزان رطوبت هوا اضافه شود عدد اکتان MON زیادتر میشود. همچنین هر چقدر که دمای هوا کاهش پیدا کند دوباره شاهد افزایش عدد اکتان هستیم.
- از دیگر موارد موثر در عدد اکتان میتوان به مواردی چون نسبت تراکم موتور میزان کارکرد موتور، دمای موتور، نسبت بنزین و هوا در خودروهای بدون ECU که قابلیت تنظیم اتوماتیک نسبت استوکیومتری را ندارند و مواردی از این دست، اشاره نمود. البته خودروهای مجهز به ECU چون می‌توانند نسبت هوا و سوخت را اندازه بگیرند و سوخت متناسب با دور موتور دمای هوا غلظت اکسیژن را وارد موتور کنند کمتر دچار عامل سوم می‌شوند که از آن به عنوان نسبت استوکیومتری نیز نام میبرند.
چند نکته مهم:
در خودروهای با تکنولوژی جدید هیچ گاه باک خودرو را تا انتها پر نکنید چرا که تا آخر پر شدن باک باعث آسیب رسیدن به خودرو می شود.
از خالی شدن باک تا انتها خودداری کنید جرا که این کار هم باعث ورود آشغال های کف باک به درون سیستم سوخت رسانی شده و در برخی خودرو ها باعث گرم شدن بیش از حد پمپ بنزین میشود.
سعی کنید بیشتر از پمپ بنزین های دولتی و داخل شهر استفاده نمایید.
منبع : سایت تخصصی بهداشت محیط ایران – www.iehe.ir
بدون دیدگاه
دیدگاه خود را بنویسید