بنام خدا
اهمیت شپش امروزه به دلیل افزایش سطح بهداشت و اگاهی جوامع ، بسیار پایین هست اما هنوز هم یکی از مسائل مهم و پر دغدغه در برخی از مناطق که سطح بهداشت پایینی دارند می باشد . این مقاله آموزشی مبارزه با شپش ها جهت ارتقا سطح آگاهی شما عزیزان گردآوری شده است .
شپش با نام عمومی ( louse)، حشراتی بدون بال که بیش از ۳۰۰۰ گونه از آن ها در جهان وجود دارد. ۳ گونه از این حشرات به عنوان عامل انتقال بیماری انسان ها معرفی شده اند که انگل بدن پستانداران و پرندگان به شمار می آیند.
بیولوژی:
اغلب شپش ها از مواد زائد و بقایای مواد غذایی تغذیه می کنند. آن ها روی پوست میزبان مورد نظر قرار گرفته و از آن تغذیه می کنند و یا برخی از این گونه ها از ترشحات چربی و خون تغذیه نموده و برخی دیگر تنها از انواع خاصی از حیوانات تغذیه کرده و نیز روی قسمت های خاصی از بدن مستقر می شوند. همچنین ۳ گونه از شپش ها میزبان خود را پستانداران و ۲ الی ۶ گونه میزبان خود را پرندگان و نیز عده ای نیز در بدن انسان ها و بخصوص در قسمت موهای ناحیۀ تناسلی و موهای سر ساکن شده و همچنین اگر از میزبان خود جدا شوند نمی توانند مدت طولانی زندگی کنند وپس از مدتی خواهند مرد.
شپش ها رنگ های متفاوتی از بژ کمرنگ تا خاکستری تیره دارند. در اثر تغذیه از خون رنگ آن ها به تیرگی تغییر می کند. تعداد ماده ها از نرها بیشتر بوده و معروف ترین گونۀ این حشرات parthenogenetic می باشد. تخم این حشرات nit نامیده می شود. آن ها با ترشح بزاق این تخم ها را در به موهای موجود اتصال می کنند. پیوند تخم به مو با بزاق کار بسیار دشواری بوده ، شپش ها تخم خود را در بدن پرندگان مانند پر پرندگان و قسمت های غیرقابل دسترس جایگزین می کنند، تخم های سالم و زنده به رنگ سفید کم رنگ بوده و تخم مرده تغییر رنگ داده و به سمت زرد رنگ متمایل می شود.
چرخۀ زندگی شپش از زمان تولد تا بلوغ کامل مراحل مختلفی را داشته که در ابتدای تولد به صورت پوره می باشند. از زمان تولد تا از تخم در آمدن و به بلوغ رسیدن سه بار پوست اندازی می کنند.
اکولوژی:
شپش ها مدل مطلوبی برای مطالعه روی اکولوژی پاتوژن های مسری نسبت به سایرین به شمار آمده و در حال حاضر بیشترین مطالعات روی اکولوژی مرغی صورت می گیرد.
چند گرایش عمده:
۱- شپش هایی که پرندگان را به عنوان میزبان انتخاب می کنند ( در بدن پرندگانی که بزرگتر می باشد تعداد آن ها بیشتر خواهد بود در واقع فضای بزرگ را ترجیح می دهند.)
۲- این گونه پرندگان را نسبت به سایر میزبان ها ترجیح می دهند.
۳- تعداد کمی از آن ها میزبان خود را آبزیان قرار داده و با غوطه ور شدن در آب تغذیه می کنند.
۴- شپش های ساکن در بدن پرندگان به دلیل سلول های T قوی تر و پاسخ ایمنی و ترشح غدد قوی تری نسبت به سایرین خواهند داشت.
۵- کاهش جمعیت بسته به محیط دارد.
۶- شپش ها اصولاً تعادل را در میزبان های مختلف رعایت کرده و به زیر مجموعه هایی تقسیم شده و به صورت جداگانه روی بدن پرندگان زندگی می کنند .
ضررهایی ناشی از شپش ها :
۱- کاهش زندگی میزبان.
۲- انتقال بیماری های میکروبی و انواع انگل ها.
۳- شپش Ischnoceran کاهش حرارت بخصوص در بال و پر پرندگان را به دنبال خواهند داشت.
۴-کم خونی و بروز بیماری های آلرژیک و التهاب پوستی در انسان.
طبقه بندی:
به دو صورت سنتی طبقه بندی صورت گرفته است۱- شپش مکنده – Anoplura -2- شپش جونده (Mallophaga) . اگر چه طبقه بندی اخیر نشان می دهد که Mallophaga ، از نوع paraphyletic بوده و به ۴ شاخه تقسیم می شوند:
• Anoplura : شپش مکنده که منحصراً درانسان ها رخ می دهد.
• Rhyncophthirina: انگل موجوددر فیل ها.
• Ischnocera: عمدتاً شپش جونده بوده و بیشتر در پرندگان بوده و جزء انگل های خانوادۀ پستانداران هستند.
• Amblycera: زیر شاخه ای از شپش جونده در پرندگان بوده اگر چه در پستانداران آمریکای جنوبی و استرالیا هم زندگی می کنند.
شپش در انسان:
شپش در انسان به سه صورت مختلف شپش سر، شپش بدن ، شپش ناحیۀ تناسلی. هجوم آن ها به سر را می توان با شانۀ شپش ، شامپوی مخصوص و یا محلول های مخصوص آن ها را کنترل کنیم. شپش موضوع تحقیق بر روی سلول های DNA انسانی بوده که باعث تکامل و نوآوری بشر بوده است برای مثال شواهد DNA نشان می دهد که شپش ها به ۲ میلیون سال قبل بر می گردد. حتی تحقیقات نشان می دهد در سال های قبل هم باعث ریزش مو می شدند.
بدون دیدگاه
دیدگاه خود را بنویسید