روش های کنترل شپش سر کودکان و دانش آموزان
بنام خدا و با سلام ، در این مقاله از سایت بهداشت محیط ایران ، در ارتباط با شپش سر (Pediculus humanus capitis) یا همان head louse با شما هستیم ف در ادامه مطلب با ما همراه باشید .
چگونه به شپش سر مبتلا می شویم؟
ابتلا به شپش سر در تمام جوامع دیده میشود و قدمت آلودگی آن بـه دوران قبل ازتاریخ برمی گردد. شپش یک انگل خارجی است وابـتلا بـه آن درسنین مدرسه شایع است . ازدهـه ۱۹۹۰ بـه بعـددرایالات متحـده امریکا سـالانه ۶-۱۲ میلیـون مـورد ابـتلا دیـده شـده اسـت، همچنـین درکشورهای برزیل، کانادا، انگلیس، فرانسه، هندوسـتان وسـایر مناطق نیز شایع می باشد به عبارتی دیگـر ابـتلا بـه شپش سر ارتبـاطی بـا وضعیت اقتصادی نداشته در تمام طبقات اجتماع ممکن است رخ دهد. این حشره به دنبال تماس های نزدیک بین فردی یاهنگامی که افراد خانواده درفصول سرد برای تامین گرمـا لباس بیشتری می پوشند و یا در مکان هایی که بصورت دسته جمعی زندگی می کنند از شخص بـه شـخص دیگر انتقـال مـی یابد. به عبارت دیگر ازدحام جمعیت باعث می شود که شپش بتواند از سری به سـری دیگـر بـرود و از آنجـایی کـه تماس نزدیک در بچه ها امری شایع است ، ابتلا به شپش سر بیشتر در این گروه سنی اتفاق می افتد ، هـر چنـد هـر کس در هر شرایط آب و هوایی ممکن است مبتلا شود.
طول مو، جنس ، سن و رنک مو تاثیری در انتقال شـپش نداشـته ، شـامپو کردن معمـولی باعـث از بـین رفـتن یـا پیشگیری از آن نمی شود و شستشو با سرکه هم تاثیری ندارد. تراشـیدن موهـا اگـر چـه مـوثر اسـت امـا راه حـل مناسبی به شمار نیامده کاملا غیرضروری است . شپش سر به هر حال از سر فرد دیگری به شـما یـا خـانواده شـما منتقل شده و شکستن زنجیره انتقال تنها با درمان موثر و برررسی تمامی موارد تماس میسر می شود.
چگونه به وجود شپش سر مشکوک می شویم؟
شپش پوست سر را می گزد و بزاق و ترشحاتش محرک بوده وباعـث خـارش قابل توجه می شود. به دنبال خاندران پوست، عوارض گوناگونی مانند زرد زخم ایجاد می گردد.تقریبا” همه افراد با اطلاع یافتن از وجود شپش سر درنزدیکان خود، ناگهان دچارخارش سرمی شوند.بنابراین طبیعی است که صرفا” وجودخارش کافی نبوده، لازم است که معاینه وبررسی دقیق تری انجام شود. شپش سر اغلب با چسبیدن به قاعده مو خود را از چشمان شما مخفی می کند.
ضمن آنکه ازنوروگرما هم گریزان بوده، غالبا دوراز تاج سرقرارمی گیرد لذا بیشترمشاهده رشک های چسبیده به سراست که شک به بیماری رابرمی انگیزد. لازم است به والدین یادآوری شود که، خیلی از اوقات، مراقبین بهداشت مدرسه، آنها را از وجود شپش در دانش آموزان مطلع می کنند، لازمست دراین موردکاملا” همکاری نمایند.
چگونه مطمئن شویم که رشک را یافته ایم ؟
بسیار مهم است که رشک را از شوره سر و سایر حالات مشابه افتراق دهیم، بعضی اوقات پوسته های سفیدریزمثل شــوره درمــوممکن اســت بــا تخم شپش اشــتباه شــوند، اما بایدتوجه داشت که تخم های شـپش بـه سـختی کنـده مـی شوندچون به قسمت ساقه مو می چسبند، درحالیکه شوره سر در واقع پوست مرده است که به راحتی از مو جـدا مـی شـود.
گاهی اوقات بقایای اسپری های مو هم ممکـن اسـت بـا رشـک اشتباه شوند، والدین بایستی به دنبال رشک هایی کـه متصـل بـه موهـا نیزمی باشـند، بگردنـد. البتـه راه تشـخیص قطعـی با والدین نمی باشد بلکه درصورت مشکوک شـدن بایدپزشـک یا پرســـنل بهداشـــتی آن راتاییدنماینـــد زیرا آنهـــا راحتتر می توانند اگزما، حساسـیت یاسـایر بیماریهای پوسـتی را ازشـپش تشخیص دهند
برای تشخیص رشک توجه به نکات زیرضروری است :
• رشک ها همیشه تخم مرغی شـکل بـوده وبـه مـو در نزدیکی پوست سر چسبیده اند.
• رشک ها در گیجگاهها، بالای گوش هـا و پشـت گـردن دیده میشوند .
• برای جدا کردن رشک ها از مو استفاده از ناخن ها یا برس ضروری بوده ، به راحتی جدا نمی شوند.
• به هر حال برای پیدا کردن تخم شپش می بایست با حوصله تمام از یک گیجگاه به طرف مقابل ، منطقـه بـه منطقه مو را گشت و بهتر است این کار زیر نور مناسب انجام شده و البته استفاده از یک ذره بین هم می تواند کمک کننده باشد. ضمنا این دقت را هم باید معطوف داشت که نزدیکی زیاد سر به فرد مورد معاینه ، می توانـد باعث منتقل شدن شپش به سر فرد معاینه کننده شود.
آنچه بایدبدانیم :
برای مبارزه با شـپش بهتـر اسـت ابتـدا حقـایقی را در مـورد آن بدانیم :
• شپش سر حشره ای بدون بال است کـه در سـر انسـان زنـدگی کرده ، از آن تغذیه می کند.
• شپش سر تقریبا هر چهار ساعت از خون تغذیه می کند.
• دارای شش پا است که طوری طراحی شده اند که قـادر بـه چنـگ زدن به مو باشد ولی توانایی پریدن ندارد. شکستن هر پا (با شـانه زدن ) باعث مرگ شپش خواهد شد.
• اندازه آن حدود یک تا دو میلی متر است ، به عبارتی دیگـر، ریـز،اما قابل مشاهده است .
•شپش ماده بالغ طی عمر حدودا یک ماهه خود ،روزانه ۴ تا ۶ تخم می گذراد . این تخم ها به مو در نزدیکی پوست سر که دما و رطوبت مناسب را داراست می چسبند و پس از ۷ روز ، شپش ها سر از تخم بیرون می آورند و طی ۳ بار پوسته ریزی به شپش بالغ تبدیل می شوند .
درمان :
برای مقابله با شپش می بایست از شامپو پرمترین استفاده کرد .
در درمان شپش سر چند نکته مهم را باید همواره به خاطر داشت :
۱- دوبار درمان به فاصله ۷ تا ۱۰ روز لازمست ، چراکه اگر با درمان نخست ، شپش های سر و اکثر تخم های آن از بین می روند ، اما از آنجایی که امکان سر برون آوردن آنها تا ۷ روز بعد از تخم ها وجود دارد ، لذا بهتر است به فاصله ۷ تا ۱۰ روز ، درمان مجدد انجام شود تا پیش از آنکه این شپش های جدید بالغ شده و توانایی حرکت پیدا کنند ، از بین بروند .
۲- تمام موارد تماس احتمالی باید درمان شوند ، در غیر اینصورت همیشه احتمال ابتلای مجدد وجود خواهد داشت . این فراورده عارضه ای ندارد ، آما مهم این است که درست مطابق آنچه توصیه شده است استفاده شده و بیش از حد مصرف نشود ،علاوه بر این می بایست تمام موها بخوبی با آنها مرطوب شوند چراکه شپش سر کشته نمی شود مگر انکه در تماس مستقیم با دارو قرار گیرد . ضمنا مثل استفاده از هر فرآورده دارویی دیگری لازم است که در مورد مصرف در زنان باردار ، مادران شیرده و نوزادان با پزشک مشورت شود .
۳- برای جدا کردن رشک ها استفاده از شانه های دندانه ریز لازم است .
۴- شپش سر بر خلاف شپش تن ، ناقل بیماری دیگری نیست و از این بابت نگرانی وجود ندارد .
۵- به خاطر داشته باشید اگر پس از دوبار درمان مجددا به شپش سر مبتلا شدید ، این بدان مهنی است که فرد مبتلا درمان نشده ای در نزدیکی شما وجود دارد . به هر حال با ابتلای مجدد ، دو دوره درمان محدد هم لازمست .
+++ شما عزیزان می توانید فایل پیوستی که حاوی مطالب فوق هست رو دانلود و همیشه به عنوان راهنما همراه داشته باشید .
موفق و موید باشید | سایت مهندسی بهداشت محیط ایران | www.iehe.ir
بدون دیدگاه
دیدگاه خود را بنویسید