تعاریف و اصطلاحات گندزداها و ضدعفونی کننده ها و پاک کننده ها
- سپسیس (Sepsis) : وجود میکروارگانیسم های بیماری زا یا سم آنها در خون و بافت های بدن
- آسپسیس ( Asepsis) : شرایط عاری از آلودگی و یا جلوگیری از تماس با میکروارگانیسم ها است.
- آنتی سپتیک(Antiseptic): مادهای است که بازدارنده فعالیت ارگانیسمها از روی بافتهای زنده است.
آنتی بیوتیک (Antibiotic) :
ماده آلی شیمیایی است که توسط ارگانیسمها تولید میشود و باعث بازدارندگی یا کشتن ارگانیسم های دیگر در انسان، حیوانات و گیاهان میشود.
اثرات ضدمیکروبی:
کنترل میکروارگانیسم ها با ایجاد شرایطی که برای میکروب ها غیر قابل تحمل باشد صورت می گیرد.
اثرات ضدمیکروبی می توانند به ازبین رفتن میکروب منجرشوند,که در آن صورت پسوند cide می گیرند یا میتوانند باعث جلوگیری از رشد میکروارگانیسم ها شوند که از پسوند static یا stand still استفاده می شود.
- جرمی ساید: جرمی ساید برای نامیدن عوامل نابود کننده میکروارگانیسم ها به کار می رود.شامل عوامل است که به طور ویژه باعث کشتن باکتری ها، قارچ ها و یا ویروس ها می شوند.
- بیوساید:ماده ای است که موجب نابودی کلیه موجودات زنده اعم از بیماری زا و غیر بیماری زا می گردد. با توجه به اینکه چنین ترکیبی باعث کشتن اسپورها نیز می گردد، لذا بیوساید به طور تئوری یک استریل کننده محسوب می شود.
- باکتری کش (bacterio cide): باعث کشتن باکتری بیماریزا یا غیر بیماریزا می شود ولی الزاما اسپور کش نیست.
- ویروس کش ها(viri cide) : ماده ای که سبب نابودی ویروس ها خصوصا از نوع بیماریزا می شود
- اسپور کش(spor cide): ماده ای شیمیایی که موجب نابودی اسپور میکروارگانیسم می شود (عمدتا برای سطوح غیر زنده کاربرد دارد)این ماده عامل استریلیزه کننده می باشد.
- باکتریواستاتیک(bacterio static) ماده ای است، معمولاً شیمیایی که از رشد باکتریها جلوگیری میکند اما لزوماً باعث نابودی باکتریها یا اسپور آنها نمیشود. هدف متوقف کردن رشد باکتری است اما گاهی ممکن است بعضی باکتری ها ویا ویروس ها یا قارچ های ضعیف وحساس را بکشد.
fungi static یا bio static به ترتیب مانع رشد قارچ ها ویا کلیه ی موجودات زنده می گردد.
- فونژی توکسیک Fungi toxic: ماده ای است که مانع رشد قارچ میشود، اما موجب کشتن آنها نمیگردد که از نظر لغوی معادل فونژی استاتیک میباشد.
- قارچ کش Fungicide: به مادهای گفته میشود که موجب از بین رفتن اسپور قارچها در روی اشیاء یا سطوح خارجی و یا اندامهای داخلی موجودات زنده میگردد.
- جلبک کش (algi cide): جلبک کش ماده ای است که برای از بین بردن جلبک استفاده می شود مثل سولفات مس
- Ovi cide: عاملی که باعث از بین رفتن تخم انگل می شود.
- عامل کشنده آمیب (amebi cide): عاملی که باعث از بین رفتن آمیب می شود
- آلودگی زدایی ناشی از جانوران موذی و خطرناک (disinfestation): ازبین بردن حشرات,جوندگان وسایر ارگانیسمه ای مزاحم برای انسان وحیوان که ممکن است روی بدن یا روی لباس ها یامحیط اطراف وجود داشته باشد(بیشترین کاربرد برای از بین بردن شپش از روی لباس یابدن انسان) از بین بردن انگل های خارجی ناقل بیماری مثل گال و شپش
- پاک کردن (cleaning): پاک کردن و زدودن تمام مواد خارجی از روی سطوح یا وسایل با استفاده از آب همراه یا بدون استفاده از مواد پاک کننده یا شوینده. این عمل اولین و مهمترین قدم قبل از گندزدایی یا استریلیزاسیون است.
- آلودگی زدایی (Decontamination): عفونتزدایی ابزار آلوده به طوری که برای استفاده بی خطر و مناسب باشند.
میکروارگانیسم های بیماری زا را از اجسام خارج می کند بنابراین در دست گرفتن ، استفاده یا دور ریختن آنها ایمن است.
تعاریف دیگر:
حذف یا خنثی کردن مواد آلاینده مانند مواد رادیواکتیو که با قراردادن آنها درون ظرف سربی تشعشع طبیعی آنها را از بین می برند.
حذف اجسام خارجی از سطوح .در این فرایند الزاما میکروارگانیسم حذف نمی شود.این تعریف همان پاک کردن است.
گندزدا (disinfectant):
ماده ای است که برای کم کردن بار میکروبی از روی سطوح بی جان و اجسام به کار برده میشود .هر عامل یا ترکیب شیمیایی را که باعث جلوگیری و یا نابودی میکروبهای بیماریزا و سایر میکروارگانیسم های مضر میگردد. (نه الزاماً اسپور باکتریها)
گندزداییDisinfection:
از بین بردن اشکال رویشی بالقوه خطرناک وارگانیسم های بیماری زا به وسیله مواد شیمیایی و یا وسایل فیزیکی. معمولاً گندزدایی هنگامی به کار میرود که عمل استریلیزاسیون غیرممکن و یا غیرضروری میباشد.
هدف از گندزدایی به حداقل رساندن خطر عفونت یا فساد محصولات است که اغلب با کاربرد مواد شیمیایی و از طریق کاهش تعداد میکروبها به ویژه میکروبهای بیماریزا در محیط بی جان صورت میگیرد. الزاما سبب استریل شدن دائمی شیء نمی شود
ضدعفونی کننده (antiseptic):
ماده ای است که رشد میکروارگانیسم ها را متوقف یا کند می کند. اغلب در بیمارستان ها و سایر مراکز پزشکی برای کاهش خطر عفونت در طول جراحی و سایر روشها استفاده می شوندوبه طور اختصاصی در مورد سطوح زنده کاربرد دارد.
ضدعفونیAntisepsis
آنتی سپتیس به عنوان تخریب یا مهار میکروارگانیسم ها بر روی بافت های زنده تعریف میشود.
غلظت ضدعفونی کننده بایستی نسبت به گندزدا کمتر باشد تا از آسیب به بافت ها جلوگیری نماید به همین دلیل ضدعفونی کننده هانسبت به گندزداها از سمیت کمتر برخوردارند.
بهسازی و بهسازی کنندهSanitizer:(واژه جدیدتر همان پاک کننده است)
عاملی است که موجب کاهش تعداد عوامل آلوده کننده می شود تا به سطحی مطمئن از نظر بهداشتی برسیم و بیشتر در مورد سطوح غیر زنده به کار می رود. درمورد کنترل آلودگی باکتریایی مواد غذایی و آشامیدنی و نیز وسایل و اشیاء دراماکن عمومی بکار می رود. بهسازی رابطه نزدیکی با گندزدایی دارد و طی آن، جمعیت میکروبی تا میزانی که به وسیله استانداردهای بهداشت عمومی بی خطر تلقی می شود، کاهش می یابد.جسم بی جان اغلب پاک شده و تا حدی نیز گندزدایی می گردد.
طبق پروتکل رسمی آزمایش سنیتایزر، یک ماده شیمیایی است که ۹۹٫۹۹۹٪ از باکتری های خاص آزمایش را در ۳۰ ثانیه در شرایط آزمایش از بین می برد.
پیروز باشید.
بدون دیدگاه
دیدگاه خود را بنویسید