گندزدا ها و ضدعفونی کننده ها در بهداشت محیط

بنام خدا و با سلام؛ شناسایی و کاربرد گندزدا ها ،ضدعفونی کننده ها وپاک کنننده ها یکی از اساسی ترین وظایف واحد بهداشت محیط دربیمارستان بحساب می آید.

کاربرد مواد ضد عفونی کننده در زندگی بشر امر جدیدی نیست بلکه دهها قرن سابقه دارد.مع هذا موضوع گندزدایی و ضد عفونی و کاربرد علمی این روشها فقط از اواسط قرن نوزدهم مطرح گردید .

از آن زمان تاکنون پیشرفتهای بسیار در امر گندزدایی و ضد عفونی پیدا شده است و اکنون به جرات  می توانیم بگوئیم که بخش بسیار مهمی از پیشرفتهای پزشکی بخصوص در زمینه جراحی مدیون کاربرد روشهای موثر و دقیق ضد عفونی و گندزدایی است و اگر استفاده از این روشها نبود اغلب موارد جراحی منجر به عفونت و بسیاری از آنها منجر به مرگ می شد.

بهره مندی از اطلاعات کافی در خصوص گندزدا ها و ضدعفونی کننده ها می تواند در امور بهداشتی حائز اهمیت فراوانی باشد. اما متاسفانه به علت عدم آگاهی برخی از افراد در مورد استفاده صحیح از این مواد که گاها” به طور نامناسب و غیر اصولی به کار گرفته می شود کاربرد و اثرات آن اغلب بی تاثیر نموده و یا عواقب بهداشتی نامطلوب در بر دارد.

لذا لازم است کارکنان امور بهداشتی و نیز علوم پزشکی از خصوصیات و کاربردهای صحیح گندزداها و ضدعفونی کننده ها اطلاع کافی داشته و همچنین از موارد و محدودیت مصرف هر کدام آگاه باشند. زیرا استفاده صحیح از آن می تواند نتایج مطلوب و قابل توجهی در ایجاد محیط سالم داشته باشد .

گندزداها و ضدعفونی کننده ها در بهداشت محیط

گندزدا و گندزدائی:

عبارت است از فرایندی که در طی آن باکتریهای رویشی وبیماریزا در سطوح وسایل واشیاء بیجان توسط عامل گندزدا از بین می رود. گرچه چنین فرایندی باعث غیر فعال شدن ویروسها نیز می گردد با این وجود چون اطمینانی به کشتن وحذف کلیه میکروبها اسپور باکتریها نیست لذا فرایند گندزدایی مترادف با استریل کردن نیست.

ضدعفونی کننده و ضدعفونی :

ضد عفونی به فرایندی اطلاق می گردد که در طی آن عامل ضدعفونی کننده سبب توقف رشد وتکثیر وانهدام میکروارگانیسم ها در بافت زنده گردد. گندزدا برای سطوح غیر زنده وضد عفونی کننده برای موجودات زنده به کار میرود .غلظت ضد عفونی کننده ها بایستی نسبت به گندزداها کمتر باشد تا از آسیب به بافتها اجتناب گردد به همین دلیل نسبت به گندزداها سمیت کمتری دارد.

میکروب کش :

عاملی است که باعث انهدام وتخریب میکروارگانیسمها به خصوص انواع بیماریزا،هم بر روی اشیاء وسطوح بیجان و هم برروی بافت زنده می گردد.

باکتری کش:

عامل شیمیایی است که باعث انهدام باکتریهای بیماریزا وغیر بیماریزا (نه الزاما” اسپور آنها) بر روی سطوح بیجان وبافت زنده می گردد.

باکتریواستات :

معمولا” به عامل شیمیایی اطلاق می گردد که مانع رشد باکتریها می گردد.به عبارت دیگر یک عامل با کتریواستات باعث انهدام و از بین باکتریها و اسپور آنها نمی گردد.

بیو ساید:

به عاملی اطلاق می گردد که تمام میکرو ارگانیسم های زنده بیماریزا وغیر بیماریزا ونیز اسپور آنها را منهدم وتخریب نماید. گرچه واژه بیوساید شامل انهدام تمام موجودات زنده میباشد لیکن نوعا در مورد انهدام میکرواگانیسمها کاربرد دارد واز این جهت عامل استریل کننده نیز محسوب می گردد.

ویروس کش :

به عامل شیمیایی اطلاق می گردد که باعث انهدام ویا غیر فعال شدن ویروسها در بافت زنده گردد.

بهسازی و بهسازی کننده :

بهسازی عبارت است از کاهش تعداد میکروبها است به حدی که از نظر مقامات بهداشتی قابل قبول باشد .به عبارت دیگر فرآیندی است که در طی آن آلودگی باکتریایی توسط عامل بهسازی کننده کاهش یافته و کنترل گردد .

بهسازی کننده عاملی است که موجب کاهش تعداد عوامل آلوده کننده می شود تا به سطح مطمئن از نظر بهداشتی برسیم  و بیشتر در مورد سطوح غیر زنده به کار میرود.

اسپور کش :

عامل شیمیایی است که سبب انهدام اسپور باکتریها برروی  سطوح و وسائل بی جان می گردد. از آنجایکه اسپور نسبت به فرم رویشی باکتری دارای مقاومت بیشتری است ، لذا یک ماده اسپور کش عامل استریل کننده تلقی می گرددکه همچنین قادر است کیست آمیب را نیز از بین ببرد.

پاک کننده :

به عوامل شیمیایی اطلاق می گردد که دارای خاصیت کاهش کشش سطحی مایعات ودر نتیجه حذف آلوده کننده از سطوح و وسائل می باشد.

خصوصیات یک گندزدای ایده آل:

۱- بر روی تمام میکروارگانیسم ها مؤثر باشد .

۲- در مدت زمان کوتاهی تاثیر نماید .

۳- برای سلولهای انسان ،گیاهان وجانوران سمی ومحرک نباشد.

۴- در مجاورت موادآلی اثر وفعالیت آن کاسته نشود.

۵- قدرت نفوذ کافی داشته باشد.

۶- درمجاورت هوا، نور و حرارت تغییر ماهیت نداده و فاسد نشود.

۷- باعث صدمه زدن به وسایل واشیاء نگردد.

۸- فاقد بوی زننده وپس از استفاده اثر رنگی ولکه بجا نگذارد.

۹- محلول درآب بوده وبراحتی ومقدار زیاد قابل تهیه باشد .

۱۰- ارزان وقابل حمل بوده ودر وسایل نگهداری ایجاد خورندگی نکند.

۱۱- طریقه مصرف آن راحت باشد.

۱۲- پس از مصرف اثر باقیمانده بر روی سطوح داشته باشد.

سطوح مختلف گندزدایی :

گندزدایی درسه سطح صورت می گیرد:

1. گندزدایی در سطح بالا (H.L.D):عاملی است که در غلظت کافی وشرایط مناسب، سبب از بین رفتن میکروبها واسپور باکتریها می شود.
2. گندزدایی در سطح متوسط (I.L.D):عاملی است که کلیه باکتریهای فعال، باسیل سل، ویروسها واسپور قارچها را منهدم کرده ولی قادر به انهدام اسپورها نیست.
3. گندزدایی در سطح پایین (L.L.D):عاملی است که باکتریهای فعال، به استثناء باسیل سل، برخی ویروسها واسپور قارچها واسپور باکتریها را منهدم می کند.

جمع بندی:

مقدمه ای بسیار کوتاه در ارتباط با گندزدا ها  و ضدعفونی کننده ها ذکر شد، فایل پی دی اف رو میتونید برای مطالعه بیشتر از بخش زیر دانلود بفرمائید و چنانچه به فایل قابل ویرایش ” پاورپوینت ” نیاز داشتید میتوانید با مبلغی بسیار ناچیز و حمایتی ، خریداری کنید . شایان ذکر می باشد که فایل پی دی اف مطابق با فایل پاورپوینت می باشد .

پیروز باشید | سایت مهندسی بهداشت محیط ایران