راهنمای محاسبه، تعيين و اعلام شاخص کیفیت هوا

به نام خدا و با سلام؛ در این تایپک از سایت مهندسی بهداشت محیط ایران در زیر مجموعه آلودگی هوا ، راهنمای کاربردی در ارتباط با محاسبه ، تعیین و اعلام شاخص کیفیت هوا (AQI) از سایت مرکز سلامت محیط و کار به اشتراک میگذاریم که پس از مقدمه ای کوتاه و در انتهای همین مطلب میتونید فایل PDF رو جهت مطالعه به رایگان دریافت کنید .

اهمیت شاخص کیفیت هوا

کیفیت هوا، زندگی و تنفس انسان را تحت تأثیر قرار میدهد. همانگونه که وضعیت آب و هوا روز به روز و حتی ساعت به ساعت تغییر میکند، کیفیت هوا نیز میتواند متغیر باشد. مدیریت پایش و نظارت بر کیفیت هوا در شهرهای بزرگ داده های مربوط به کیفیت هوا را به شاخص کیفیت هوا تبدیل میکند و اطلاعات مورد نیاز را در اختیار عموم مردم قرار میدهد. بنابراین شاخص کیفیت هوا یک ابزار کلیدی جهت آگاهی از کیفیت هوا، نحوۀ اثر آلودگی هوا بر سلامت و روشهای محافظتی در برابر آلودگی هوا است.

به طور کلی AQI شاخصی جهت گزارش روزانه کیفیت هوا است. این شاخص مردم را از کیفیت هوا (پاک بودن یا آلوده بودن آن) آگاه میسازد و اثرات سلامتی مرتبط با آن را ارائه میکند. به عبارت دیگر AQI به اثرات سلامتی ناشی از مواجهه با هوای آلوده (ناسالم) میپردازد.

شاخص کیفیت هوا (AQI) برای پنج آلاینده اصلی هوا یعنی ذرات معلق، دی اکسید نیتروژن، ازن سطح زمین، مونوکسید کربن و دی اکسیدگوگرد محاسبه میشود.

سطوح مختلف مرتبط با سلامت انسان

به منظور درک آسان، شاخص کیفیت هوا به شش دسته طبقه بندی شده است که هر دسته را به سطوح مختلف سلامت انسان مربوط میسازد؛ این شش دسته به شرح ذیل است :

خوب (Good) : میزان AQI در این حالت بین ۰ , ۵۰ است. در این شرایط کیفیت هوا رضایت بخش و دارای ریسک سلامتی ناچیز و یا فاقد ریسک سلامتی است. این حالت را با رنگ سبز نشان میدهند. در کشور ما معمولاً به این حالت، وضعیت “پاک” اطلاق میشود.

حتما بخوانید : مقاله رایگان ترجمعه شده مسمومیت با سرب و اثرات آن بر روی سلامت

متوسط (Moderate) :میزان AQI در این حالت بین ۵۱ و ۱۰۰ می باشد . کیفیت هوا در این شرایط قابل قبول است؛ اگرچه آلودگی در این سطح ممکن است برای تعداد بسیار کمی از افراد با ملاحظات بهداشتی خاص همراه باشد. در این شرایط افرادی که نسبت به ذرات معلق، دی اکسیدنیتروژن و ازن حساسیت ویژه ای دارند ممکن است علائم تنفسی در آنها مشاهده شود. این حالت را با رنگ زرد نشان میدهند. در کشور ما معمولاً به این حالت، وضعیت “سالم” اطلاق میشود.

ناسالم برای گروههای حساس (Unhealthy for sensitive groups) :میزان AQI در این حالت بین ۱۰۱ و ۱۵۰ می باشد. بعضی از افراد گروههای حساس در این شرایط ممکن است اثرات بهداشتی خاصی را تجربه کنند اما عموم مردم تحت تأثیر قرار نمیگیرند. این حالت را با رنگ نارنجی نشان میدهند.

ناسالم (Unhealthy) :میزان AQI در این حالت بین ۱۵۱ و ۲۰۰ می باشد. در این شرایط هر فردی ممکن است اثرات بهداشتی را تجربه کند. اعضای گروههای حساس بیش از سایرین اثرات جدی را بر سلامت خود تجربه میکنند. این حالت را با رنگ قرمز نشان میدهند.

حتما بخوانید : دانلود جزوه کامل آلودگی هوا

خیلی ناسالم (Very unhealthy) :در این حالت AQI بین ۲۰۱ و ۳۰۰ قرار دارد و هشداری برای سلامتی به حساب می آید و بدین معنی است که در این شرایط هر کسی ممکن است اثرات جدی سلامت را تجربه کند. این حالت را به رنگ بنفش نشان میدهند.

خطرناک (Hazardous) : میزان AQI در این وضعیت از ۳۰۰ بالاتر است و اخطاری جدی برای سلامت انسان و بیانگر شرایط اضطراری است. در این وضعیت تمام افراد جامعه تحت تأثیر اثرات بهداشتی جدی قرار میگیرند. این حالت را با رنگ خرمایی نشان میدهند.

ارتباط شاخص کیفیت هوا با سطح اهمیت بهداشتی و رنگهای متناظر با آن در تصویر زیر آمده است .