کنترل پرتوهای غیر یونیزان non-ionizing در بیمارستان ها
بنام خدا و با سلام ؛ در زیر مجموعه بهداشت محیط بیمارستان از سایت بهداشت محیط ایران ،مختصری به بررسی پرتوهای غیر یونیزان (non-ionizing radiation) پرداخته ایم که دعوت می کنیم در ادامه مطلب با ما همراه باشید .
پرتوهای غیریونیزان دارای انرژی کافی برای یونیزه نمودن اتم نمی باشند اما به دلیل تولید حرارت ، می توانند باعث چرخش و یا گردش و ارتعاش مولکول ها شوند.
برای مطالعه بیشتر : روش های کنترل پرتوهای یونساز در بیمارستان ها
پرتو فرابنفشUV
پرتو فرابنفش می تواند از طریق لامپ های ضد باکتری ، برخی از درمانهای پوستی ، انکوباتور (incubators) نوزدان و برخی از فیلترهای هوا در بیمارستان ساطع شوند.
اثرات بهداشتی
مواجهه بیش از حد با پرتو فرابنفش می تواند منجر به سوختگی پوست و نیز آسیب های جدی چشم شود . مواجهه چشم جداً خطرناک می باشد زیرا پیدایش آسیب چشم بلافاصله بعد از مواجهه با پرتو نبوده و پس از حدود ۸-۶ ساعت ظاهر می شود . با وجود این که ورم ملتحمه می تواند بسیار دردناک باشد اما این عارضه موقتی است . مواجهه طولانی مدت بدون استفاده از وسایل حفاظتی می تواند منجر به کاهش نسبی بینایی ، پیری زودرس پوست و افزایش خطر سرطان پوست شود.
روشهای کنترل مواجهه
بهترین روش جلوگیری از مواجهه با این پرتو در محیط بیمارستان نظیر بخش نوزدان و مراقبتهای ویژه اطفال ، فراهم نمودن برنامه های آموزشی کامل ، جامع و نیز برنامه استفاده از عینکهای محافظ برای کارکنان در معرض می باشد . معمولاً کاربرد عینکهای محافظ تیره به منظور جلوگیری از ایجاد آسیب به چشم کافی میباشد . محصور کننده ها و شیلدهای محافظ نیز ممکن است استفاده شود.
حتما بخوانید : مخاطرات غیر عفونی (شیمیایی ) در بیمارستان
لیزر
لیزر به معنی تقویت نور توسط منبع تحریک شده تابش بوده و پرتوهای الکترومغناطیس را در طیف IR ,UV و یا نور مرئی ساطع می نماید.
موقعیت خطر
بیشترین مکان وجود لیزر دربیمارستان ، بخش رادیولوژی به منظور ارزیابی بیماران جهت درمان های رادیوگرافی بعدی و نیز بخش جراحی به عنوان مکانی که تنوع وسیعی از کاربرد لیزر را داراست ، می باشد.
اثرات بهداشتی و مخاطرات ایمنی
دلیل آسیب رسانی لیزر ، تجمع مقادیر فراوان انرژی این پرتو ( لیزر) در سطحی کوچک می باشد . بیشترین آسیب لیزر بر اندامهایی نظیر پوست و چشم می باشد.
قرینه و عدسی چشم می توانند نور را با طول موج لیزر یا مرئی جذب نمایند و بنابراین انرژی نور ممکن است باعث آسیب چشم شود زیرا این انرژی می تواند روی پرده شبکیه بیشتر متمرکز شده و تمام سطح آن را در برگیرد . درچنین مواردی صدمه به شبکیه غیر قابل برگشت می باشد . نور ناشی از لیزر در محدوده فرابنفش ، ممکن است از طریق گرم نمودن سطوح بافت چشم و تغییر ماهیت پروتئین های آن نیز ، ایجاد آسیب نماید.
حتما بخوانید : دانلود کتابچه اصول بهداشت محیط در بیمارستان
استانداردها و توصیه ها
نحوه کاربرد لیزر توسط اداره غذا و دارو ایالات متحده (FDA) تنظیم گردیده است . این مقررات هنگام کاربرد لیزر باید مورد ملاحظه قرارگیرند . FDA لیزر را به ۴ کلاس طبقه بندی می نماید که به شرح زیر به صورت خلاصه بیان گردیده است :
کلاس ۱ : لیزری که باعث ایجاد صدمه و آسیب نمیشود . این گروه از لیزرها نیازمند اقدامات کنترلی نمی باشند.
کلاس ۲ : لیزری که نگاه کردن مستقیم به آن می بایست تحت شرایط کاملاً کنترل شده ای انجام شود ( این لیزر باید دارای برچسب احتیاط باشد).
کلاس ۳ : لیزری که اقدامات کنترلی به منظور جلوگیری از نگاه مستقیم به آن ضروری بوده و صدمات متعاقب چشمی راه به همراه دارد.
کلاس ۴ : لیزری که باید به منظور جلوگیری از آسیب به چشم و پوست کاملاً کنترل شود.
روشهای کنترل مواجهه
اولین هدف در حفاظت از کارکنان، استفاده کارامد از وسایل محافظ چشم در برابر پرتوهای با انرژی بالا می باشد. آنچه هنگام انتخاب محافظ چشم باید مورد توجه قرارگیرد تناسب فیلتر عینک با لیزر مورد استفاده است. عینکهای محافظ باید گونه ای باشند که امکان نفوذ پرتو از قسمت جلوی عینک و کناره های آن وجود نداشته باشد. با توجه به نوع لیزر کاربردی، نوع عینک باید مشخص گردد. عینک های محافظ باید به منظور وجود شکاف روی شیشه و یا هرگونه خرابی قاب آن به طورمنظم بررسی و کنترل شوند. محافظ های مربوط به دست نیز باید هنگام کار با لیزر و یا در مجاورت مکان مورد استفاده پوشیده شوند. احتیاط وسیع بمنظور عدم وجود سطوح انعکاس دهنده برای لیزر، می بایست اتخاذ گردد. همچنین احتیاط جدی بمنظور لیزرهای دی اکسید کربن به دلیل دارا بودن پرتوهای مریی باید در نظر گرفته شود. در تمامی موارد، لباس خشک، کاغذ وسایر مواد قابل اشتغال نباید در مجاورت پرتو قرارگیرد.
پایش پزشکی
معاینات دوره ای برای کارکنانی که در مواجهه با لیزر قراردارند ، می بایست شامل پوست و چشم باشد.
پرتوهای مادون قرمزIR
موقعیت خطر
تمامی اشیاء با دمای بالای صفر درجه مطلق (C 273- یا F 459.67-) می توانند پرتو مادون قرمز را ساطع نمایند. خود پرتو نیز باعث افزایش دمای اشیاء می شود . هنگامی که بافت های بدن انسان و حیوان تحت تأثیر پرتو مادون قرمز قرارمی گیرند ، دمای بافت افزایش یافته و این موضوع مهمترین علت ایجاد آسیب پرتو مادون قرمز در موجودات زنده می باشد. در بیمارستان مواجهه با پرتومادون قرمز می تواند هنگام استفاده از تجهیزات گرم کننده در آشپزخانه و همچنین هنگام فرایندهایی نظیر لیزر و ترموگرافی صورت گیرد.
اثرات بالقوه بهداشتی
مخاطرات ناشی از مواجهه با پرتو مادون قرمز شامل : ایجاد سوختگی های شدید در پوست ، افزایش گشادی مویرگها و افزایش پیگمنتاسیون (رنگـدانه) پوست که ممـکن است تا مدتها ادامه یابد ، می باشد. ادامه مواجـهه می تواند منجر به ایجاد آسیب در چشم شود. در مکانهایی که منابع پرتو مادون قرمز با شدت بالا مورد استفاده قرار می گیرد ، ممکن است افراد مواجهه یافته به دنبال دردهای شدید ، دچار آسیب های جدی شوند.
روشهای کنترل مواجهه
تمامی کارکنانی که در مواجهه با پرتو مادون قرمز قراردارند می بایست از چشمانشان توسط عینکهایی با فیلتر مناسب محافظت نمایند. همچنین حفاظ گذاری و محصور نمودن منابع تولید پرتو مادون قرمز نیز می تواند بمنظور کنترل مواجهه با این پرتومفید باشد.
امواج رادیویی
موقعیت خطر
در بیمارستان امواج رادیویی و مایکروویو دارای کاربردهای فراوانی می باشند . نمونه ای از این کاربردها شامل : حرارت درمانی (درمان با حرارت ، استفاده از حرارت موضعی که به وسیله جریان برق پر فرکانس تولید می شود ، اگر هر دو الکترود در دیاترمی (diathermy) وسیع باشد ، حرارت در منطقه وسیعی پخش می شود ؛ این روش در درمان التهاب های مزمن بکارمی رود) ، درمان سرطان ، آب کردن ارگانهای یخ زده به منظور پیوند زدن ، استریل کردن آمپول ها و غیره ، فعال کردن آنزیمها در بافتهای خارجی حیوانات می باشد. اجاق های میکروویو نیز که به منظور گرم نمودن غذا مورد استفاده قرار می گیرد امواج رادیویی تولید می نمایند.
اثرات بیولوژیـکی زیان آور امـواج رادیویی و مایکروویو از طریق گرم شدن بافتـهای عمیـق بدن ایجاد می شود (c 1979NIOSH) . به دنبال افزایش دمای بافتها ، آسیب های دیگر در سلولها ایجاد می شود . نگرانی هایی نیز در ارتباط با اثرات غیر حرارتی امواج رادیویی و مایکروویو وجود دارد که از آن جمله می توان به ایجاد تغییرات نورولوژیکال (مربوط به سیستم عصبی) ، تغییرات رفتاری و ایمونولوژیکی اشاره نمود.
پایش محیطی
تجهیزات گرما درمانی می بایست قبل از انجام فرایند درمان از نظر نشت امواج مورد پایش و کنترل قرار گیرد. اجاق های مایکروویو نیز باید حداقل ۳ ماه یکبار بررسی شوند.
پایان !
منبع : سایت مهندسی بهداشت محیط ایران | www.iehe.ir
۲ دیدگاه ارزشمند
دیدگاه خود را بنویسید
سلام. مطالبتون مفید و بسیار کارآمد بود. میخواستم بدونم این مطالب حاصل تحقیقات خودتون هست یا در دانشگاه بهتون تدریس شده است؟تاجاییکه میدونم مباحث مربوط به پرتو فقط در قالب یک درس دوواحدی ارائه میشود
درود بر شما
نخیر مطلب تحقیق نیست و صرفا بازنشر بوده است.
پرتو دو واحد که شامل یک واحد تئوری و یک واحد آزمایشگاهی در رشته بهداشت محیط می باشد.